اندودنتيكس(تخصص درمان ريشه دندان)- تخصصي از دندان پزشكي است كه علوم پايه و كلينيكي آن شامل تشخيص، پيشگيري و درمان بيماري ها وصدمات پالپ و بافت هاي اطراف ريشه مرتبط با پالپ دندان است . درمان پالپ دندان با نام هاي روت كانال، اندو، عصب كشي و... شناخته مي شود كه اين معمول ترين درماني است كه توسط متخصصين اين رشته انجام مي شود. بيان اين كه دنداني احتياج به معالجه ريشه دارد و يا به اصطلاح عاميانه عصب كُشي يا عصب كِشي شود در بسياري از بيماران ايجاد هراس و اضطراب مي كند و اغلب ترس آنها ناشي از مطالب نادرستي است كه در اين زمينه شنيده اند. بسياري از بيماراني كه جهت خلاصي از درد فوراً اقدام به كشيدن آن نموده اند، بعداً پشيمان شده و آرزو مي كنند كه اي كاش با معالجه ريشه، دندان را نجات داده بودند. به ویژه آن هايي كه جهت جايگزيني آن دندان ها با پروتزهاي ثابت از هزينه گران اين خدمات آگاهي مي يابند.
 
تعريف اندو يا اندودونتيكس؟
دندان مركب از يك ساختمان سختي است كه بافت نرم زنده اي را احاطه كرده است. اين قسمت نرم مركزي، پالپ (دراصطلاح عاميانه، عصب) نام دارد كه شامل سلولها، عروق خوني واعصاب است. اندودونتيكس شاخه اي از علم دندانپزشكي است كه وظيفه تشخيص و درمان پالپ هاي آماسي و بيمار شده را به عهده دارد.
 
چه عواملی سبب آماس و بيماري پالپ مي گردند؟
پوسيدگي هاي دنداني اگر درمان نشوند، بعد از تخريب مينا و عاج به پالپ رسيده و باعث التهاب و ناراحتي آن مي گردند. علاوه بر پوسيدگي، عوامل ديگري چون سابقه ضربه ناگهاني به دندان، پركردگي هاي عميق، شكستگي و ترك دندان، تحليل و سايش شديد دندان ها و بيماري هاي پيشرفته لثه در ايجاد آماس و بيماري پالپ نقش دارند.
 
علائم بيماری پالپ چيست؟
برخي از علائم پالپ آماسي شامل: درد ادامه داربه هنگام نوشيدن مايعات سرد و يا گرم، درد خود بخودي، درد هنگام جويدن و يا حتي موقع دراز كشيدن و درد شدید شبانه است.گاهي نيز با توجه به سير بيماري پالپ، ممكن است بيمار درد نداشته باشد. علائم ظاهري پالپ بيمار ممكن است وجود پوسيدگي عميق و يا وجود ضايعه در انتهاي ريشه، تورم و يا تخليه چرك از دندان و يا انتهاي آن باشد.
 
 
فوائد معالجه عصب چيست؟

1. دندان حفظ مي شود.
2.  وجود دندان باعث حفظ استخوان نگهدارنده آن مي شود.

 عوارض عدم درمان چيست؟ 
       1- آبسه
      2-درد                                                                                                              

1. عفونت شديد
2. در نهایت از دست دادن دندان

درمان جايگزين چيست؟
در بعضي موارد و شرايط مي توان معالجه ريشه را به اندكي بعد موكول كرد. در مواردي كه دندان كشيده مي شود درمان ، جايگزيني آنها با دندان هاي مصنوعي (پروتز ثابت و يا ايمپلنت) مي باشد كه به مراتب گرانتر است.
* چند جلسه وقت براي درمان ريشه دندان لازم است؟
معالجه ريشه اكثر دندان ها را مي توان در يك جلسه انجام داد ولي بعضي از دندان ها ممكن است به دو يا چند جلسه زماني نياز داشته باشند كه در اين موارد دندان ها در پايان جلسات معمولاً پانسمان موقت مي شوند.
* موفقيت درمان چقدر است؟
در صورتي كه درمان ريشه بطور كامل و استاندارد انجام شود از موفقيت بالایي برخوردار است.
 
 
 *چه عواملي باعث عدم موفقيت در درمان ريشه مي گردد؟
علاوه بر اشكالات تكنيكي و اتفاقات حين كار، انحناي زياد ريشه ها، وجود كانالهاي جانبي، دفاع بدن و ... ممكن است معالجه ريشه دندان را به خطر اندازد.
 
*آيا اگر درمان ریشه انجام شود، دندان مي ميرد؟
خير، دندان بعد از معالجه ريشه(عصب) هنوز زنده مي ماند چونكه تغذيه خارجي آن از سمت بافت هاي در برگيرنده هنوز ادامه دارد. البته اين زنده ماندن به معناي آن نيست كه دندان مثل ديگر دندان ها به تحريكات حرارتي و الكتريكي پاسخ مثبت دهد و استحکام مشابه داشته باشد.
* آيا پس از معالجه ريشه، درد وجود دارد؟
معمولاً مقداري درد و ناراحتي گذراي خفيف تا متوسط به دنبال از بين رفتن بي حسي تا چند روز وجود داشته كه با تجويز مسكن هاي ضد التهاب تسكين مي يابد. غالباً، ناراحتي و درد آنچنان نيست كه مانع فعاليت هاي روزانه شود. در مواردي كه درد زياد است ميتوانيد با دندانپزشك معالج تماس بگيريد.
* آيا دندان بعد از معالجه ريشه تيره مي شود؟
در گذشته دندان هايي كه درمان ريشه مي شدند به مرور تيره تر مي شدند، ولي امروزه با پيشرفت هاي تكنيكي احتمال اين تغيير رنگ ناچيز بوده و اگر اتفاق افتاد، نيز با استفاده از روش هاي سفيد كردن و يا روكش هاي چيني و لامينت مي توان با آن مقابله كرد.
 *بعد از درمان ريشه، تاج دندان چگونه و با چه موادي بايد ترميم شود؟
نحوه ترميم تاج دندان بستگي به نسج باقيمانده و دندان مبتلا دارد. در دندان هايي كه متحمل نيروهاي سنگين جويدن هستند و يا پوسيدگي آنها شديد بوده توصيه مي گردد كه با ترميم هاي مطمئن تري چون روكش هاي فلزي و چيني بازسازي شوند.
 
 
*جراحي اندودونتيك يعني چه؟
در مواردي كه درمان معالجه ريشه دندان به شكست مي انجامد، هنوز مي توان دندان را نجات داد. در اين موارد بعد از انجام بيحسي، دندان پزشك بافت لثه را به آرامي كنار زده و بافت هاي آماسي انتهاي ريشه را خارج نموده و يك پركردگي نيز در ته ريشه جهت ممانعت از عود ضايعه قرار مي دهد.
* بعد از انجام درمان ريشه و ترميم نهايي آن، آيا اقدام ديگري لازم است؟
ضروري است جهت ارزيابي موفقيت درمان در طولاني مدت، ظرف 6 ماه تا يكسال آينده مجدداً ويزيت بعمل آيد. در اين ويزيت دندان پزشك موفقيت درمان، سلامت انساج لثه و ترميم نهايي را ارزيابي مي كند.